Bạn có từng cảm thấy mình dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của người khác, hoặc dễ mệt mỏi khi ở trong môi trường ồn ào, đông đúc? Có lẽ bạn từng tự hỏi tại sao mình luôn cảm nhận mọi thứ sâu sắc hơn người khác – từ một nốt nhạc du dương đến một lời nói vô tình. Nếu những điều đó quen thuộc với bạn, rất có thể bạn thuộc nhóm HSP – Người Cực Kỳ Nhạy Cảm (Highly Sensitive Person).
Người HSP có xu hướng cảm nhận sâu sắc thế giới xung quanh và sở hữu những khả năng mà người khác có thể không nhận ra. Nhưng sự nhạy cảm này cũng đi kèm với nhiều thử thách, đặc biệt là trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực này.
HSP là ai?
Theo các nghiên cứu, HSP không phải là một rối loạn, mà là một đặc điểm bẩm sinh. Khoảng 15-20% dân số có xu hướng nhạy cảm cao hơn bình thường, với ba đặc điểm chính:
- Siêu cảm giác: Bạn nhạy bén với mọi kích thích, từ ánh sáng, âm thanh đến mùi hương.
- Siêu cảm xúc: Bạn không chỉ cảm nhận cảm xúc của mình mà còn dễ dàng “sao chép” cảm xúc của người khác.
- Thị hiếu thẩm mỹ cao: Bạn nhìn thấy vẻ đẹp trong những chi tiết nhỏ bé mà người khác thường bỏ qua.
Bảng 23 câu hỏi kiểm tra: Bạn có phải là người nhạy cảm?
- Tôi dễ dàng bị ảnh hưởng bởi tâm trạng của người khác.
- Tôi cần rút lui vào không gian yên tĩnh, chẳng hạn như phòng tối hoặc ở một mình, sau một ngày bận rộn để xoa dịu các kích thích.
- Tôi dễ dàng cảm nhận được cảm xúc của người khác, ngay cả khi họ không nói ra.
- Tôi cảm thấy xúc động sâu sắc khi nghe nhạc hoặc thưởng thức nghệ thuật.
- Tôi tránh xem các cảnh bạo lực trên TV hoặc trong phim vì chúng làm tôi khó chịu.
- Tôi cảm thấy căng thẳng khi có quá nhiều việc xảy ra xung quanh cùng một lúc.
- Tôi thường nhận thấy những chi tiết nhỏ hoặc những thay đổi tinh tế mà người khác có thể không để ý.
- Tôi bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường, chẳng hạn như ánh sáng quá chói, tiếng ồn lớn, hoặc mùi khó chịu.
- Tôi cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức sau khi ở trong một môi trường có quá nhiều kích thích (như đám đông).
- Tôi có khả năng nhận biết nhanh chóng sự thay đổi trong tâm trạng, giọng điệu hoặc nét mặt của người khác.
- Tôi thường suy nghĩ quá nhiều về những gì người khác nói hoặc làm.
- Tôi dễ bị cảm giác tội lỗi khi nghĩ rằng hành động của mình có thể làm người khác không hài lòng.
- Tôi cảm thấy căng thẳng khi có nhiều người quan sát tôi làm việc hoặc nói chuyện.
- Tôi dễ bị giật mình bởi những âm thanh bất ngờ hoặc tiếng động lớn.
- Tôi thường dành thời gian suy nghĩ sâu sắc về ý nghĩa hoặc nguyên nhân của các sự kiện trong cuộc sống.
- Tôi dễ bị phân tâm bởi các yếu tố ngoại cảnh như tiếng ồn hoặc ánh sáng.
- Tôi dễ cảm thấy kiệt sức hơn sau khi ở gần những người có cảm xúc tiêu cực.
- Tôi cảm nhận được sự tinh tế trong hương vị, âm thanh, màu sắc hoặc nghệ thuật mà người khác có thể không nhận ra.
- Tôi thường cảm thấy có trách nhiệm khi người khác buồn hoặc thất vọng.
- Tôi cảm thấy khó chịu hoặc bối rối khi có quá nhiều thứ phải làm trong thời gian ngắn.
- Tôi thích tránh xung đột vì tôi dễ cảm thấy bất an hoặc lo lắng khi xung đột xảy ra.
- Tôi có khả năng tưởng tượng hoặc liên tưởng phong phú khi đọc sách, nghe nhạc hoặc xem phim.
- Tôi thường nhớ rất lâu những chi tiết nhỏ trong những tình huống đã xảy ra.
Cách đánh giá: Đếm số câu bạn trả lời “Có”.
13-14 câu: Nhạy cảm mức nhẹ (Light).
17-20 câu: Nhạy cảm mức trung bình (Medium).
21 câu trở lên: Nhạy cảm mức cao (Heavy).
Khi sự nhạy cảm là con dao hai lưỡi.
- Bạn dễ kiệt sức: Là một người HSP, bạn có thể cảm nhận được mọi thứ quá sâu sắc, từ ánh sáng chói, tiếng ồn lớn đến cảm xúc tiêu cực từ người khác. Điều này khiến bạn dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, cả về thể chất lẫn tinh thần.
- Bạn dễ cảm thấy tội lỗi: Bạn có xu hướng tránh làm phiền người khác, thậm chí còn cảm thấy áp lực khi nhận được sự giúp đỡ hay quan tâm từ họ.
- Bạn dễ bị hiểu lầm: Vì luôn cố gắng làm hài lòng mọi người, bạn có thể bị xem là “người dễ tính,” nhưng bên trong, bạn đang mang nhiều tổn thương mà người khác không hề hay biết.
Chăm sóc sự nhạy cảm của bạn.
Nếu bạn là một người HSP, điều quan trọng nhất là thấu hiểu và chăm sóc chính mình. Dưới đây là một số cách bạn có thể thử:
- Học cách thiết lập ranh giới: Hãy cho phép bản thân từ chối những tình huống hoặc mối quan hệ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi. Ranh giới không phải là sự ích kỷ – nó là cách bạn bảo vệ năng lượng quý giá của mình.
- Tìm kiếm không gian phục hồi: Dành thời gian một mình trong không gian yên tĩnh để “nạp lại năng lượng.” Đó có thể là một góc nhỏ trong nhà, một công viên quen thuộc, hoặc một buổi tối không công nghệ.
- Chấp nhận cảm xúc của bản thân: Sự nhạy cảm không phải là điểm yếu. Hãy học cách yêu thương chính mình, bao gồm cả những cảm xúc phức tạp mà bạn đang mang theo.
- Đừng ngại tìm kiếm sự giúp đỡ: Một nhà trị liệu tâm lý có thể đồng hành cùng bạn trong việc thấu hiểu và quản lý tính nhạy cảm.
Hãy nhớ rằng, sự nhạy cảm của bạn không phải là gánh nặng – đó là ánh sáng riêng có thể giúp bạn nhìn thấy những điều mà người khác không thể.
Nếu bạn cảm thấy thật khó để có thể kết nối với các mối quan hệ xung quanh chỉ vì bản thân là một người siêu nhạy cảm, bạn có thể tham khảo các dịch vụ hỗ trợ tâm lý của Psysoo để biết cách cân bằng hơn trong các mối quan hệ nhé!
